1. Chọn phân bón
Trước tiên phải chọn phân có hàm lượng N, P hay K không được thấp dưới mức tối thiểu 5%. Nếu thấp hơn mức này có thể được xếp là các loại phân khoáng. Phân bón có thể được phân thành nhóm hữu cơ và vô cơ tùy thuộc vào hàm lượng đạm của nó. Phân hữu cơ thường có gốc từ sản phẩm phụ, xác động vật, các cơ cấu sống, còn phân vô cơ là loại phân bón tổng hợp. Về cơ bản nguồn đạm của 2 loại phân này không khác nhau đối với cây trồng.
Ưu điểm của phân bón hữu cơ là bảo vệ sức khỏe cho đất, ít bị rửa trôi và có chứa nhiều nguồn đạm hữu ích. Nhược điểm là có chi phí cao tính theo hàm lượng đạm. Ưu điểm phân vô cơ là chi phí sản xuất thấp, cây trồng dễ hấp thụ nhưng lại có nhược điểm là gây tổn thất nhanh, làm nghèo đất và gây ô nhiễm nguồn đất và nước. Riêng phân đạm, loại phân bón khá phổ biến có thể được phân thành 2 loại, một là loại hòa tan nhanh hoặc ngấm nhanh và hai là hòa tan chậm và ngấm chậm. Phân đạm tan nhanh là phân được sản xuất từ các muối vô cơ dễ hòa tan như sunfat amon, nitratamon, phôtphát amon và nitrat amon. Sử dụng phân đạm không hợp lý có thể gây ô nhiễm nguồn đất và nước. Để hạn chế nên bón thành đợt riêng, mỗi đợt cách nhau 2-3 tuần kết hợp với tưới tiêu hợp lý để hạn chế bay hơi hoặc làm nghèo đất phan bon huu co.
2. Bón phân bao nhiêu thì hợp lý?
Để quyết định lượng phân cần bón thì trước tiên phải nắm chắc hàm lượng dưỡng chất của từng loại phân. Ví dụ đối với phân bón NPK nếu ghi 20-2-4 có nghĩa là 20% nitơ, 2% phốt pho và 4% kali. Để tính chính xác lượng nitơ cần dùng thì tính như sau, ví dụ cần bón 2 kg nitơ thì chia 2 cho 20% hoặc 20 (hàm lượng nitơ của phân), kết quả là 10, như vậy bón 10 kg NPK 20-2-4 là đủ 2 kg nitơ cần thiết phan bon la.
3. Cách bón phân
Bón phân có nhiều cách nhưng tập trung chủ yếu 3 cách sau: Bón bề mặt, bón cho đất và phun lá. Các phương pháp này áp dụng tùy theo từng loại phân, bề mặt đất, thiết bị bón và dạng cây trồng.
- Bón bề mặt là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất đối với các loại phân đạm. Nếu là phốt pho thì ít hiệu quả hơn. Có thể dùng tay để rắc đều trên bề mặt. Nếu là phân bón hữu cơ thì nên lấp đất lên hoặc trộn đều với đất bề mặt.
- Bón cho đất: Đây là phương pháp rất phù hợp cho các loại phân hòa tan, ví dụ như phốt pho và kali. Có thể đưa phân vào các lỗ hoặc rãnh xung quanh cây trồng, sau đó dùng nước tưới để phân ngấm nhanh vào trong đất.
- Phun lá: Đây là phương pháp rất hiệu quả nhất là bón phân giàu hàm lượng sắt, kẽm hoặc các nguồn đạm ít quan trọng đối với cây trồng nhưng là phương án rất khó tính toán được chính xác hàm lượng phân mà cây trồng nhận được nhất là phốt pho và kali.
- Tưới nước: Tưới tiêu hợp lý ngay sau khi bón phân là phương pháp tốt nhất để bảo vệ phân và giúp cây trồng tiếp cận nhanh nguồn phân bón. Tuy nhiên nếu tưới quá nhiều nước bề mặt sẽ làm rửa trôi phân bón và gây ô nhiễm nguồn đất và nước.
Bón phân cho cây cảnh
Bón phân cho cây cảnh là một trong những biện pháp quan trọng của việc nuối trồng cây cảnh. Vấn đề mấu chốt của việc bón phân là bón dúng lúc cây yêu cầu và lượng bồn thích hợp.
Nếu phát hiện cây cảnh bị vàng nhạt, mọc chậu và yếu, lúc có phải bón phân, như mang củi cho gười bị rét cóng, như người bị đi cỗ thức ăn thì ăn thấy ngon miệng và cho người khỏe ra. Ngược lại nếu người đang no, khi đưa thức ăn đến ăn tiếp không chỉ vô ích đối với thân thể mà còn có lại cho sức khỏe. Bón đúng liều lượng là cần nắm vững bón bao nhiêu phân, nếu bón quá ít thì không có tác dụng, nhưng bón quá nhiều không những không đạt yêu cầu mà còn làm cho các cành hoa bị khô.
Chú ý bón phân trong kỳ cây con xúc tiến sinh trưởng, kỳ ra hoa nên bón phân lân để có lợi cho cây ra hoa chúng ta cần chú ý đến mùa bón phân, "mùa xuân hè cây sinh trưởng nhanh có thể bón nhiều phân, mùa thu cây sinh trưởng chấm nên bón ít sang mùa đông thì không cần bón phân.
Số lần bón phân cũng là một vấn đề quan trọng, nên bón nhiều lần, nhưng lượng bón mỗi lần không nên nhiều nhất thiết không đước bón quá: nhiều, quá đặc.Thời kỳ từ lập xuân đến lập thu nói chung 1 - 2 tuần bón 1 lần, sâu lập thu cứ 2- 3 tuần bón 1 lần, đến lập đông không cần bón. Thường bón phân vào lúc chiều tối, đặc biệt chú ý mùa nóng nực không nên bón vào buổi trưa, vì nhiệt độ cao phân dễ gây vết thương cho rễ.
Ngoài ra trước khi tưới nước phân, tốt nhất nên xới qua đất trong chậu, như thế có lợi cho việc thấm sâu vào rễ. Phân hóa học như (NH4)2SO4 (Phân đạm), (Ca)3PO4 (phân lân), K2SO4 (Phân kali) thích hợp với cây hoa trồng ở đình chùa.
Hoa trồng trong chậu không nên bón nhiều vì dễ làm cho đất kết vón. Còn phải chú ý đến lượng phân cho từng loài cây hoa. Ví dụ như cây hoa quế, hoa trà ưa phân lợn, kỵ phân người và nước giải hoa trà, hoa đỗ quyên nguồn gốc từ phía Nam kỵ phân có kiềm; hàng năm phải tỉa cành nên bón thêm phân lân phân kali theo tỷ lệ nhất định. Những loài cây cảnh xem hoa như cúc, trong ký hoa nở phải bón phân đủ dinh dưỡng hoa mới đẹp; cây cảnh xem lá thì nên bón nhiều phân đạm; cây xem quả thì bón phân tổng hợp; nếu ngắm rễ củ thì bón phân kali để cho củ gốc cây to lên.
Muốn hoa thơm thì bón phân lân, phân kali trong mùa hoa nở để làm tăng mùi thơm. Khi bón phân hữu cơ nhất thiết không bón phân chưa hoại, phải bón đúng lượng từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc nếu không rễ cây sê bị cháy lá cây chết khô. Một số nhà trồng hoa đã tổng kết kinh nghiệm bón phân như sau: "4 nhiều, 4 ít, 4 không, 3 kỵ”
"4 nhiều”: bón nhiều phân khi (1) cây vàng, yếu, (2) trước khi nảy chồi, (3) kỳ ra nụ hoa, (4) sau mùa hoa nở.
"4 ít”: bón ít phân khi: (1) cây khoẻ, (2) nảy chồi, (3) hoa nở, (4) mùa mưa.
"4 không”: không bón phân khi: (1) cây mọc cao vống, (2) khi mới trồng, (3) nắng nóng nhiều, (4) cây ngủ nghỉ...
"3 kỵ":(1) kỵ phân bón đặc, (2) kỵ phân nóng tránh bón vào buổi trưa mùa hè lúc nhiệt độ đất cao, (3) kỵ phân dính rễ tránh khi trồng đem rễ cây hoa trực tiếp tiếp xúc với đáy chậu cồ phân lót, phải cách ly một lớp đất.