Bón phân qua rễ
Bón phân qua rễ là loại phân bón chứa các chất dinh dưỡng được hòa tan trong nước sau đó phun lên lá để cây hấp thụ. Ngoài ra, trong thành phần của phân bón lá còn chứa một số nguyên tố vi lượng có tác dụng kích thích cây ra lá và ra hoa nhanh, khỏe. Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng loại phân bón này không thể thay thế hoàn toàn các loại phân bón đất truyền thống.
2.1. Về cơ bản, có các loại phân bón rễ sau:
- Phân bón rễ bao gồm các loại phân đơn như P, Zn, N, Cu, K, v.v.
- Phân bón rễ bổ sung các chất kích thích, enzym và phytohormon giúp cây sinh trưởng, phát triển tốt và tăng năng suất.
Tính đến tháng 12 năm 2012, theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cả nước có 4.683 loại phân bón rễ, chiếm hơn 60% tổng số phân bón trong danh mục phân bón được phép sử dụng ở Việt Nam.
2.2. Phân bón có tính chất và thành phần đa dạng, có thể chia thành nhiều loại như sau:
- Phân vi lượng: Trong thành phần của loại phân bón lá này chỉ chứa một hoặc một số chất dinh dưỡng đa lượng nên chỉ có tác dụng cung cấp cho cây những chất cần thiết ở một thời điểm nhất định trong quá trình sinh trưởng của cây.
- Nguyên tố vi lượng: Thành phần của loại này có chứa các nguyên tố vi lượng giúp tăng năng suất và giảm nitrat trong nông sản, đặc biệt là rau quả.
- Hỗn hợp Khoáng đa kim: Đây là loại phổ biến được nhiều người sử dụng vì nó cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng ở các giai đoạn khác nhau của quá trình sinh trưởng của cây.
- Axit amin: Là loại phân bón chứa các axit amin ở dạng lỏng, có tác dụng nâng cao khả năng hấp thụ các chất cần thiết cho cây trồng trong thời kỳ ra hoa, kết trái. Chứa các chất kích thích tăng trưởng thực vật, thường dùng để thúc đẩy ra hoa trái vụ và đậu quả.
- Dạng hỗn hợp: Đây là loại kết hợp nhiều thành phần dinh dưỡng kể cả chất kích thích tăng trưởng, giúp cây tăng hấp thu và đồng hóa chất dinh dưỡng. Hiện nay, phân bón lá hỗn hợp rất đa dạng và được ưa chuộng ở nhiều nước trên thế giới.
Thành phần chiết xuất từ các nguyên liệu tự nhiên như tảo biển, rong, thảo dược,… Là sản phẩm theo hướng sản xuất nông nghiệp bền vững, tăng năng suất và chất lượng nông sản, bảo vệ cây trồng, tăng cường sức chống chịu với những điều kiện bất lợi như thời tiết khắc nghiệt, sâu bệnh hại, giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường sống.
Để tăng hiệu quả hấp thu, các công ty phân bón đã không ngừng cải thiện công nghệ kỹ thuật sản xuất tạo ra những sản phẩm có hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều công ty sản xuất ra những sản phẩm kém chất lượng. Vì vậy, đối với người tiêu dùng, cần lựa chọn dung dịch phun phân tử nhỏ với thành phần pha chế phù hợp, độ bám dính tốt và có thương hiệu chất lượng từ các công ty uy tín.
Chất tan di chuyển qua lớp biểu bì thông qua các lỗ được gọi là các lỗ nhỏ. Mức độ hấp thụ ion từ việc phun qua lá thường cao hơn vào ban đêm. Để lá hấp thu dinh dưỡng hiệu quả:
Phải đảm bảo nồng độ bên trong lá thấp hơn bên ngoài lá.
* Trước khi phun qua lá, không bón phân tạm thời vào gốc.
* Nồng độ phun phải cao hơn nồng độ có trong lá. Tuy nhiên, nếu nồng độ phun quá cao sẽ làm cháy lá, hoặc cây ăn quá nhiều (chất độc) và chết, nếu nồng độ thấp thì hiệu quả không rõ ràng. Trong trường hợp này, có thể khắc phục bằng cách tăng từ từ nồng độ dung dịch, thử cho đến khi cháy lá, trở lại nồng độ trước đó, chọn nồng độ này để phun đại trà. Dễ dàng nhất là sử dụng các loại phân bón lá với nồng độ thích hợp (theo hướng dẫn in trên bao bì).
Đối với các chất dinh dưỡng bất động, sử dụng trên cả lá non và lá già vì cả hai đều được chuyển từ từ xuống rễ, không thể làm thay đổi hoặc tăng khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng từ rễ.
* Việc bổ sung chất rải gốc silicone làm tăng hiệu quả phun, đặc biệt là trên những lá có lớp biểu bì dày. Việc lắp thêm máy rải cũng làm giảm sự hư hại của lá cây vì vào ban ngày nhiệt độ không khí tăng cao, độ ẩm giảm xuống làm cho dung dịch phun thuốc bay hơi nhanh và dung dịch này bị khô trên bề mặt cây lá.
Khi phun urê ở nồng độ cao sẽ gây hại lá nhưng có thể khắc phục bằng cách phun đồng thời đường sacaroza.
Phun nhiều lần trong một vụ để tăng hiệu quả.
- Cây hút phân qua khí khổng:
Nên phun vào mặt lá nhiều khí khổng nhất:
• Ở lúa: mật độ khí khổng ở mặt trên của lá cao hơn ở mặt dưới của những lá;
• Ở ngô, cà chua, khoai tây, mật độ của bề mặt khí khổng thấp hơn mật độ của mặt dưới lá;
• Ở thực vật thân gỗ, hầu hết các khí khổng đều nằm ở mặt dưới của lá.
Ứng dụng của lá khi khí khổng mở: Điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến sự đóng mở của khí khổng. Vì vậy, nên phun khi nhiệt độ 10 - 30 độ C, không nắng, không mưa, gió khô; Phân bón lá chỉ phát huy tác dụng khi chúng cung cấp đủ nước qua rễ.