Tọa lạc tại ấp Thuận Hòa, xã Bình Sơn (Hòn Đất, Kiên Giang), Nhà máy phân bón hữu cơ vi sinh Đại Nông (gọi tắt NM Đại Nông) có diện tích khoảng 2.500m2. Chúng tôi đến, lúc công nhân đang vào ca sản xuất.

Trong xưởng, bên cạnh các máy móc thiết bị được điều khiển bằng phần mềm của máy vi tính để làm ra sản phẩm, là các đống than bùn đã qua xử lý. Phía ngoài nhà xưởng, có hơn 20 bể xi măng hình tròn, hình vuông, mỗi bể có sức chứa từ 40 - 50 khối than bùn được ngâm hóa chất để chiết xuất lấy axit humic và lên men vi sinh.

Giám đốc Trần Thanh Nhanh cho biết, axit humic được sản xuất tại nhà máy với quy mô lớn, là mặt hàng có khả năng xuất khẩu. Bên cạnh đó, các sản phẩm: Phân hữu cơ vi sinh Đại Nông 1; phân hữu cơ khoáng Đại Nông 4 (NPK 8-4-3 + 25%HC); phân bón lá Đại Nông 3 (NPK 6-3-4 + vi lượng); Đại Nông 5 (NPK 2,5-1-5 + vi lượng) do NM Đại Nông thuộc Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Thanh Xuân sản xuất, đã được xếp vào danh mục phân bón Việt Nam năm 2005. Ngoài phân bón phục vụ nông nghiệp, NM Đại Nông còn có sản phẩm phục vụ nuôi trồng thủy sản, đó là PREMIX-BIO-A, có tác dụng dưỡng tảo, kéo dài độ bền và gây màu nước tốt.

Sau khi chỉ chúng tôi xem khu vực có trữ lượng than bùn ở phía sau khu nhà máy, anh Nhanh cho tôi xem giấy phép khai thác tận thu than bùn do UBND tỉnh Kiên Giang cấp cho DNTN Thanh Xuân. Theo đó, tỉnh Kiên Giang cho phép doanh nghiệp này khai thác khoáng sản than bùn tại mỏ Bình Sơn, xã Bình Sơn, huyện Hòn Đất, với diện tích khu vực khai thác là 20 ha, trữ lượng 300.000m3, công suất khai thác 20.000m3/năm, trong thời hạn 3 năm (kể từ tháng 5-2003) để sản xuất phân bón. Anh Nhanh cho biết: DNTN Thanh Xuân tiền thân là Cơ sở Nghiên cứu Sản xuất thử & Dịch vụ KH-KT, được thành lập từ năm 1993 theo tinh thần Nghị định số 35 (ký ngày 28-1-1992) của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) về thúc đẩy xã hội hóa nghiên cứu và hoạt động khoa học... Chính từ thành công về phân bón hữu cơ vi sinh mà DNTN Thanh Xuân được tỉnh cấp 20 ha mỏ than bùn, cho NM Đại Nông làm nguyên liệu sản xuất. Mặt khác, tỉnh còn phê duyệt ưu đãi đầu tư, với tổng vốn đầu tư tài sản cố định là 2,5 tỉ đồng; được miễn, giảm thuế khai thác tài nguyên (3 năm); được miễn tiền thuê đất 13 năm đối với diện tích đất được Nhà nước cho thuê để thực hiện dự án, cùng một số ưu đãi khác theo qui định của pháp luật.

Vì sao DNTN Thanh Xuân được hưởng nhiều ưu đãi đầu tư? Anh Trần Thanh Nhanh cười: “Khu mỏ này trước đây do Công ty phân bón hóa chất của tỉnh quản lý, sau đó công ty này giải thể. Theo chủ trương của Chính phủ về bán, khoán, cho thuê tài sản của các doanh nghiệp nhà nước, tỉnh giao cho chúng tôi khai thác khu mỏ với điều kiện phải thực hiện đúng, đủ các điều kiện về lĩnh vực đầu tư, hình thức, địa điểm thực hiện và số lao động sử dụng bình quân là 50 người, tối thiểu cũng phải đạt 20 người...”.

NM Đại Nông được khởi công xây dựng vào cuối năm 2003, chính thức hoạt động vào cuối quý II-2004. Lúc đầu, NM Đại Nông có rất nhiều khó khăn, nhưng nay thì, “mặt được” của nhà máy là đã chăm lo, bảo vệ tốt quyền lợi của công nhân, lao động. Hiện nay cơ cấu tổ chức của NM Đại Nông tương đối được kiện toàn, có cả bộ phận cơ khí, điện cơ. So với hồi cơ sở còn ở Tân Hiệp (giai đoạn sản xuất thử), mỗi khi máy móc, thiết bị hư hỏng, phải đi xa 7-8 cây số mới có chỗ sửa chữa...

Tôi hiểu vì sao Giám đốc Trần Thanh Nhanh đầy vẻ tự tin khi nói về “thế mạnh” của nhà máy: NM Đại Nông có nguồn nguyên liệu và lao động tại chỗ. Sản phẩm của nhà máy được sử dụng “đồng hành” với các loại phân bón hóa học khác sẽ giúp nhà nông tiết kiệm chi phí sản xuất, bảo đảm hiệu quả... Ví như, anh Nguyễn Trường Anh (Bình Giang - Hòn Đất) sử dụng 4kg phân NPK (Urê,P2O5,K) kết hợp với 75cc phân bón Đại Nông 3 cho 6.000m2 khóm, phun 2 lần/vụ. Kết quả, cây phát triển mạnh, đều, rút ngắn thời gian đổ trái (kích thích ra hoa) trên 30 ngày. So với phương pháp thông thường phải tốn từ 2-4 bao phân hóa học cho 2 lần/vụ, anh đã tiết kiệm được số tiền khá lớn...

Khi tiễn chân chúng tôi, anh Trần Thanh Nhanh tâm sự thêm: “Sử dụng phân hữu cơ vi sinh là hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Nhưng, đó là “hướng”... Muốn làm chuyển đổi được nhận thức và thói quen của bà con trong việc sử dụng phân bón hóa học, là không dễ! Ngoài ra, cũng còn có ý kiến cho rằng: Vi sinh không sống được trên nền than bùn... Tuy nhiên, thực tế chúng tôi đã làm được. Cụ thể, NM Đại Nông đã sản xuất thành công sản phẩm PREMIX - BIO - B, một chế phẩm hữu cơ vi sinh cải tạo ao ruộng nuôi tôm được đông đảo nông dân tin dùng. Ngoài ra còn một số sản phẩm được một số nhà khoa học công nhận là tiến bộ kỹ thuật, đang từng bước đi vào thị trường và mở rộng thị phần. Được sự giúp đỡ, hợp tác của các cơ quan chức năng, các nhà khoa học, chúng tôi tin NM Đại Nông sẽ phát triển vững chắc và luôn sát cánh cùng nông dân ĐBSCL với phương châm “chi phí ít, hiệu quả cao”... Dĩ nhiên, chất lượng, hiệu quả sẽ quyết định “số phận” của một sản phẩm và những người làm ra nó. Song, để tiết kiệm chi phí sản xuất - cơ sở của việc tăng lợi nhuận - tôi tin bà con nông dân sẽ sẵn sàng “tiếp nhận” các sản phẩm Đại Nông, với tinh thần “Người Việt Nam xài hàng Việt Nam”. Điều này cũng đặt ra yêu cầu NM Đại Nông luôn giữ vững phương châm sản xuất, và chất lượng sản phẩm